20 jaar WordPress: van buitenbeentje tot marktleider

Time flies! WordPress viert dit jaar zijn 20ste verjaardag. In dit artikel blikken we terug op de belangrijkste mijlpalen in de geschiedenis van WordPress en leggen we uit waarom WordPress vandaag populairder is dan ooit.

Sinds de oprichting in 2003 is het content management systeem (CMS) uitgegroeid tot een echte kolos. WordPress vormt tegenwoordig de ruggengraat van miljoenen websites wereldwijd.

Het begin van WordPress (2003-2007)

Eerste versies en belangrijkste functies

WordPress is oorspronkelijk voortgekomen uit de inmiddels opgeheven blogtool “b2/cafelog” en werd in het leven geroepen door Matt Mullenweg en Mike Little. De eerste officiële versie van WordPress, WordPress 0.7, werd uitgebracht in mei 2003 en bood basisfuncties zoals:

• Aanmaken van berichten en pagina’s
• Categorieën en tags om inhoud te ordenen
• Opmerkingen en trackbacks/pingbacks
• Gebruikersrollen en rechten

WordPress thema’s en plug-ins gaan een rol spelen

Met de release van WordPress 1.2 in mei 2004 werden de plug-ins geïntroduceerd. Hierdoor konden ontwikkelaars het systeem uitbreiden met extra functies zonder de WordPress code te hoeven wijzigen. Tegenwoordig zijn er meer dan 60.000 plug-ins in de officiële directory.

In februari 2005 introduceerde WordPress 1.5 de mogelijkheid om het uiterlijk van de website te veranderen door middel van ‘themes‘. In WordPress jargon zijn thema’s vooraf gedefinieerde sjablonen die het volledige ontwerp van een website bepalen. Door de introductie van thema’s konden gebruikers het uiterlijk van hun website eenvoudig aanpassen zonder diepgaande kennis van HTML, CSS of PHP. Alleen al in de officiële directory zijn er bijna 11.000 gratis thema’s.

WordPress op weg naar marktleiderschap (2008-2012)

Automatische updates en de introductie van widgets

WordPress 2.7 kwam eind 2008 uit en introduceerde automatische updates. Dit was een belangrijke stap voor de beveiliging van WordPress, omdat het gemakkelijker werd om de site up-to-date te houden.

Widgets werden in 2007 weliswaar al geïntroduceerd, maar zagen in 2008 enkele verbeteringen en in hetzelfde jaar werden ook dashboard-widgets geïntroduceerd. Widgets zijn kleine modules die in bepaalde delen van de website kunnen worden weergegeven. Ze maken het mogelijk om zonder enige programmeerkennis extra functies zoals navigatiemenu’s, agenda’s of zoekvelden aan de website toe te voegen.

Introductie van aangepaste berichttypen en aangepaste taxonomieën

WordPress 3.0, uitgebracht in juni 2010, bracht custom post types en nieuwe taxonomieën in het spel. Custom post types maken het mogelijk om naast de standaard berichten en pagina’s je eigen contenttypes te creëren met individuele velden en functies. Met de nieuwe taxonomieën kon inhoud op een aangepaste manier worden georganiseerd, naast de standaardcategorieën en tags.

WordPress Multisite: één platform voor meerdere websites

Met WordPress 3.0 kwam de multisite-functie, waardoor meerdere websites onder één WordPress installatie kunnen draaien. Dit was vooral handig voor webbureaus en ontwikkelaars die meerdere projecten tegelijkertijd beheren.

De thema-customizer komt

Met de release van WordPress 3.4 in juni 2012 werd de thema-customizer geïntroduceerd, die het mogelijk maakt om de website in realtime aan te passen en wijzigingen te bekijken voordat deze live gaan.

De designrevolutie: WordPress en responsief webdesign (2013-2018)

Het belang van responsive webdesign

In de jaren 2013 tot en met 2017 werd responsive webdesign steeds belangrijker omdat steeds meer mensen het internet via mobiele apparaten gebruikten. WordPress reageerde door ervoor te zorgen dat alle nieuwe standaardthema’s waren geoptimaliseerd voor alle apparaattypen en schermformaten.

De opkomst van websitemakers

In deze periode zijn er ook plug-ins voor sitebuilders gemaakt. Hiermee kan je complexe lay-outs en ontwerpen maken zonder diepgaande kennis van HTML en CSS. De bekendste pagebuilders zijn Elementor en Divi.

Introductie van Gutenberg: de nieuwe WordPress editor

Eind 2018 werd de Gutenberg-editor geïntroduceerd met WordPress 5.0, een belangrijke mijlpaal die de eerste jaren ook voor veel ongenoegen in de WordPress community zorgde. Het duurde twee tot drie jaar voordat Gutenberg het prestatieniveau bereikte dat zelfs de sceptici tevreden stelde, die nog steeds de voorkeur aan de klassieke editor gaven.

Gutenberg is een op blokken gebaseerde editor die het maken en bewerken van inhoud in WordPress veel flexibeler maakt. Door blokken te gebruiken, kunnen gebruikers gemakkelijker verschillende inhoudsindelingen en lay-outs maken.

WordPress nu

Continue verbetering door Gutenberg

Sinds de introductie is Gutenberg steeds verder ontwikkeld. Continu worden er nieuwe blokken, functies en verbeteringen toegevoegd. De focus ligt op het optimaliseren van de gebruikerservaring en het uitbreiden van de mogelijkheden van het op blokken gebaseerde bewerken.

Volledige bewerking van de site en de op blokken gebaseerde aanpak

WordPress blijft daarnaast streven naar volledige websitebewerking (full site editing), waarbij niet alleen de inhoud, maar ook de koptekst, voettekst, zijbalken en andere delen van een website volgens het principe van de blokeditor kunnen worden bewerkt.

Deze aanpak herziet het bestaande themasysteem volledig, waardoor gebruikers nog meer grip krijgen op het ontwerp en de functionaliteit van hun website. De verandering is dus onmiskenbaar: WordPress is veel meer dan een blogsysteem, je kunt er zelf complexe websites mee maken waarvan je het ontwerp naar je eigen smaak en wensen kunt aanpassen.

De toekomst van WordPress

WordPress heeft zich de afgelopen 20 jaar sterk ontwikkeld en is nu relevanter dan ooit. Dankzij de flexibiliteit, het gebruiksgemak en de grote community blijft WordPress de eerste keuze voor veel website-eigenaren. Want afgezien van meer klassieke websites, blogs en shops kun je WordPress ook in verschillende andere scenario’s betrouwbaar inzetten.

De komende jaren gaan we nog meer innovaties en verbeteringen zien in WordPress. Dat kan ook niet anders als WordPress aan de top wil blijven. Verbeteringen voor realtime samenwerking zijn gepland voor de nabije toekomst, waardoor meerdere mensen tegelijkertijd aan content kunnen werken. Ook het thema meertaligheid staat op de agenda. Tot slot werkt men bij WordPress uiteraard ook hard aan het thema AI en ChatGPT. Het blijft dus spannend.

Aan de slag met WordPress?